La neurología es una especialidad médica que se encarga del estudio de los pacientes con enfermedades del sistema nervioso central, periférico y del músculo. Es una especialidad parcialmente diferente a la psiquiatría y conviene conocer cuándo acudir a uno u otro especialista.

Es conveniente que todas las personas tengan algunos conocimientos de neurología. Todos perdemos memoria con la edad, pero ¿cuándo debemos consultar por este motivo, y cuál es el riesgo de que podamos llegar a sufrir una demencia? ¿Podemos hacer algo para prevenir una demencia?

Hoy la atención del ictus es mucho más eficaz si se alcanza el hospital en las primeras 4 horas. Es importante conocer qué síntomas deben alertarnos para llamar al 112 y poner en marcha un código ictus.

Muchas personas en algún momento de su vida pueden sufrir dolores de cabeza o mareos. Cuáles son las causas y que puedo hacer yo en caso de tener alguno de estos síntomas. Lo mismo podríamos decir sobre el temblor o problemas de la marcha y del equilibrio.

La charla tratará sobre estos problemas y las preguntas que quieran hacer al terminar la exposición.

Biografia

Tarragonako probintzian jaio zen eta Medikuntzan lizentziatu zen Nafarroako Unibertsitatean 1971n, eta unibertsitate berean doktoratu zen 1975ean.

Ibilbide profesional gehiena Gipuzkoan garatu du. 1975ean, Gipuzkoako osasun publikoko lehen neurologoa eta bakarra izan zen; hasieran, Medikuntza Saileko alboko kontratatu gisa, Arantzazu Egoitzan, gero EHU Donostia izendatu zutena. Harrezkero medikuntza, irakaskuntza eta ikerketa jarduerak bertan burutu ditu.

1977an, oposizioaren bitartez buru klinikoaren lanpostua lortu zuen eta 1992ko urtarriletik aurrera, neurologia eta neurofisiologiako zerbitzuburukoa. 42 urteko asistentzia-jarduerari esker, 110.000 gaixo baino gehiago artatu ahal izan ditu. Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) Medikuntzako irakaskuntza-unitatea 1979an sortu zenean, hasieran irakasle laguntzaile kontratatu gisa, 1987tik irakasle titular gisa, eta 2016. urtetik katedradun gisa, bere irakaskuntza-lanaren alderdi bat bete du medikuntzako ikasleekin. Gipuzkoako medikuen erdiek baino gehiagok neurologia-eskolak jaso dituzte lizentziaturan edo gradu-ikasketetan.

Gainera, graduondoko irakaskuntzan lan handia egin du, ez bakarrik ikastaro, master eta udako ikastaroetan, baizik eta bereziki neurologiako eta beste espezialitate batzuetako egoiliarren prestakuntzan (familiako medikuntza, barne medikuntza, errehabilitazioa, medikuntza intentsiboa, etab.). Zuzentzen duen zerbitzuko ia neurologo guztiak egoiliarrak izan dira aldez aurretik.

Egoiliarra izan zenetik, etengabe ikertzen aritu da. 1987an, Ilundain fundazioa sortu zuen Gipuzkoako neurologoekin, ikerketa kudeatzeko, eta fundazio horretako lehendakaria izaten jarraitzen du. 15 ikerketa-proiektu finantzatu eta 41 saiakuntza klinikoren ikertzaile nagusia izan da. 1974az geroztik Pubmed-en indexatutako 200 argitalpen baino gehiago ditu eta indexatu gabeko beste 150 argitalpen. 238 komunikazio aurkeztu ditu kongresu eta bilera zientifikoetan, 12 doktoretza-tesi zuzendu ditu eta beste 4 zuzentzen ari da.

Bi libururen egile bakarra da, bat familia medikuentzat (Neurologia praktiko orokorra) eta bestea paziente eta senideentzat (Neurologia. Paziente eta senideent zakogida). Beste 9 libururen zuzendari eta editorea eta zenbait libururen kapitulu batzuen egilea.

Neurologia eta Neurofisiologia Zerbitzuko burua, Donostia Unibertsitate Ospitalea 2017ra arte; EHUko Medikuntzako katedradun emeritua (Neurologia); Euskadi Ikerketa Saria, 2014ko zientzia eta teknologia modalitatean; irakaskuntzan eta ikerketan Elkargoko Medikuntzako Erakundearen ibilbide profesionalaren saria, 2016an; Jakiundeko kidea eta Ikerbaskeko patronoa (2016/2020); Ilundain Fundazioko eta Aubixa Fundazioko lehendakaria (2017-2022).

Elektrofisiologia bihotzaren elektrizitatearen inguruan aritzen den kardiologiaren atala da. Izan ere, bihotzak badu sistema elektriko espezifiko bat, eta hau bihotzaren funtzioamendu egokia bermatzen duen erritmoaren erantzulea da. Bihotzaren erritmoa asaldatzen denean, arritmiak agertzen dira. Arritmia hitzak erritmo normal eza adierazten du eta modu askotara sailka daitezke: azkarrak eta geldoak, onberak eta gaiztoak…

Arritmia mota bakoitzak bere tratamendu espezifikoa dauka. Batzuek ez dute tratamendurik behar, beste batzuk farmakoekin trata daitezke, eta beste batzuetan tratamendu inbaditzaileak behar izaten dira. Tratamendu inbaditzaile hauek bi talde handitan bereiz daitezke: ablazioak eta gailuen ezarpena. Ablazioaren helburua arritmia sortzen duen asaldura konpontzea izaten da, eta horretarako bihotzaren barrura kateterrak sartu eta arritmia aztertu behar izaten da, gero energia bidez zirkuituaren parte bat suntsitzeko. Gailuei dagokienez, hauek taupada markagailu edo desfibrilagailu ezargarriak izaten dira.

Hitzaldian arritmien tratamendurako gaur egun erabiltzen diren tratamendu inbaditzaileen inguruan hitzegingo dugu, nola sartzen garen bihotzera, nola ikusten dugun elektrizitatea barrutik, eta nola suntsitzen ditugun zoratzen diren zirkuitu elektrikoak.

Biografia

Elorrion hazi eta bizi da, nahiz eta ama ondarrutarra duen aldetik erdi ondarrutarra ere sentitzen den. Medikuntzan eta Kirurgian lizentziatu zen EHUn, eta ondoren Kardiologian espezializatu Basurtuko Unibertsitate Ospitalean. Egoiliar egoera amaitu zuenean, elektrofisiologiako azpiespezializazioarekin hasi zen, urte betez Basurtun bertan eta beste urte batez Hospital of the University of Pennsylvanian, Estatu Batuetan. Handik berriro ere Basurtuko Ospitalera itzuli zen 2012an, eta ordutik han dihardu lanean, elektrofisiologia atalean.

EHUko irakasle da 2012tik. 2017an doktoretza tesia aurkeztu zuen EHUn.

Batez ere arritmiekin lotutako hainbat kurtsotako irakasle lanetan ere aritzen da, eta besteak beste EAE eta Nafarroako kardiologia elkartearen kardiopatia familiarren taldeko partaide da.

Euskararen egoera isolatuak aspaldirik erakarri ditu ikertzaileak, eta XVI.-XVII. mendeez geroztik askotariko proposamenak egin dira, garaian garaiko joerak eta modako ikerketak zein ziren, euskararen jatorriaz, bilakabideaz, hedaduraz, ustezko izaera bereziaz eta abarrez. Egun ere, euskararen historiari edo lurraldeei loturiko berriek eragin betea dute euskal gizartean: Irulegiko eskuaren aurkikuntza horren erakusgarri ezin hobea da.

Hitzaldi honek bi helburu ditu:

Alde batetik, euskararen historia aztertzeko materialak eta metodoak zein diren azalduko da: corpusaren ikuspegi orokorra emango da, eta materialik gabeko iragana nola berreraikitzen den azalduko da; horretarako, gai metodologikoak azaltzearekin batera, euskararen jatorriari buruz egin diren zenbait proposamen berrikusiko dira.

Beste alde batetik, ibilbide bat irudikatuko da euskararen historian barrena: azken 2000 urteak hartuta, zenbait garaitako mugarriak hartuko dira eta, horien aitzakian, euskarak garairik garai izandako bilakabideaz ezagutzen ditugun datu nagusiak azalduko dira. Zehazki, honako gai hauek landuko dira: (1) Euskararen edo euskara-antzeko lekukotasun zaharrenak; (2) Erdi Aroko dokumentazioa eta euskalkien jatorria; (3) Euskarazko lehenengo testu luzeak eta liburuak; (4) Euskararen lehenengo modernizazioa.

Bateko eta besteko gaiak konbinatuko dituen hitzaldi honen bidez, bertaratutako ikus-entzuleek aukera izango dute bai hizkuntzen historiaren azterbideetara hurbiltzeko, bai eta euskararen garai zaharrenetatik modernoetara bitarteko ibilbidea egiteko.

Biografia

1985ean jaioa Basaurin. Euskal Filologian lizentziaduna (Deustuko Unibertsitatea, 2007), Euskal Filologia eta Hizkuntzalaritzan masterra (UPV/EHU, 2010) eta Euskal Ikasketetan doktore (2020). Mendebaleko euskararen azterketa dialektologiko-diakronikorantz izeneko tesiarekin Doktorego Sari Berezia eta Koldo Mitxelena saria eskuratu zituen.

Etnografiaren, itzulpengintzaren eta hizkuntza-normalizazioaren esparruetan lan egin ondoren, UPV/EHUko irakasle eta ikertzaile jardun du: 2017-2020 urteen artean Bilboko Hezkuntza Fakultatean aritu zen, eta 2020az geroztik Letren Fakultateko Hizkuntzalaritza eta Euskal Ikasketak Sailean. Monumenta Linguae Vaconum ikerketa-proiektuko eta Hizkuntzalaritza diakronikoa, tipologia eta euskararen historia ikerketa-taldeko partaide da. Egun, Fontes Linguae Vasconum eta Uztaro aldizkarietako erredakzio-batzordeko kide ere bada.

Ikergai nagusi ditu hizkuntzalaritza historikoa eta filologia; bereziki, testuen ediziogintza, dialektologia diakronikoa eta soziolinguistika historikoa.

Geratzen al dira gaur egun esploratzailerik edo, era teknologizatu honetan, dana dago jadanik aurkituta eta esploratzailearen irudia guztiz zaharkituta? Maria Intxaustegik ez du horrela pentsatzen.

Mundu osoko itsas ondotik dabil itsasontzi hondoratuak ikertzen arkeologi lanetan eta neguero Antartikara eta austral ozeanora dijoa nabigatzen 115 urteko belaontzi batean kontinente zuriaren sekretuak aztertzeko.

Hitzaldi honetan alde batetik bere Antartikako azkeneko denboraldiari buruz hitz egingo digu eta bestetik, itsas ondoko sekretu batzuk kontatuko dizkigu, halanola, zer erlazio daukagun Euskal Herrian, Estatu Batuetako Floridan XVI. mendean hondoratutako ontziteri batekin.

Biografia

Maria Intxaustegi Donostian jaio zen eta itsaspeko arkeologoa, alturako patroia, urpekari profesionala eta espedizio gida da.

Bere tesiarekin "Habanako ontziola XVIIIgarren mendean" Cortes de Cadiz sari iberoamerikanoa irabazi zuen, bere ikerkuntzak beti itsasontziei buruz bideratu du eta bere azkeneko liburua "Anclas líticas en el País Vasco" Oxford-eko argitaletxe batek argitaratu dio.

Gure iragana ikertzen ez dagoenean seguraski itsasoa zeharkatzen egongo da belaontzietan, Antartikan aldaketa klimatikoa aztertzen edota Pazifiko ozeanoaren irlaren batean galduta.

Bizia itsasoan sortu zan eta bertan eboluzionatzen ari da ia 4,000 milioi urtetan zehar. Ondorioz, inon ere ez gure Planetan ez da horren bioaniztasun handirik ezta horren berrikuntza molekular, metaboliko, fisiologiko zein morfologikorik. Hemeretzigarren gizartean lehen itsasoaren ondoko ikerketa estazioak ezarri ziran Europan bioaniztasun hori ikertu ahal izateko, Ostenden, Arcachonen, Roscoffen, Napolesen, Plymouthen… eta Iparraldeko Getarian. Hemeretzigarren gizaldian kolera sortzen zuen bakterioa (Vibrio cholera) aurkitu zen eta bakterioen ikerketa-esparruan abiatu zen, hein handi batean bakterioen kultiborako erabiltzen hazi zen alga gorrietatik erauzitako agar agarrari esker. Ezarritako zenbait itsas estazio biologiko itsaso alboan isolaturik zeuden eraikinetan ezarri ziren, batzutan antzineko lazaretoetan.

EHU Plentziako itsas estazioa aldiz, 21garren gizaldian ezarri zen eta tuberkulosiaren aurka egiteko ospitale batean hartu zuen ostatu.

Zein da 3 gizaldi desberdinetan zehar antolaturiko ikerketa azpiegitura hauek lotzen dituen hari ezkutua? Zer nolako ikerketa burutu dute itsasoak dakartzan baliabide biologikoen azterketan, beraien bizi-iraupena bermatu duena? Zerbait baliotsua eta erakargarria egingo dute oraindik beharrezkoak izaten jarraitzen badute? Adibidez, badakizue itsasoan Vibrio espezie desberdinak bizi direla, beraien artean V. cholera, eta kolera itsasoz bidaiatutakoak Ondarroara ailegatu zen moduan Vibriosi desberdinak itsasotik gizakira salto egin dezaketena etorkizunean? Beharko dugu itsasoaren ikerketan jarraitu, itsasoko baliabide biologikoak bigilatuz, aztertuz eta modu sostengarrian ustiatuz. Zenbat Nobel saridun ezagutzen dituzu itsas organismoen ikerketan lan egin dutenak? Ba badira hainbat, eta etorkizunean gehiago izango dira!

Biografia

EHUko Irakasle Osoa da Zelulen Biologia arloan. Galesko Unibertsitateko (Erresuma Batua) Masterra Mikroskopia elektronikoan eta EHUko doktore europarra. Ingurumenaren Kutsadura eta Toxikologiako master graduko koordinatzailea 10 urtez.

Zelulen Biologia eta Ingurumen Toxikologia taldeko ikerlaria Plentziako Itsas Estazioan (PiE-UPV/EHU). Euskal Herriko, estatuko eta Europako 60 ikerketa-proiektutan parte hartu du. Bere ikerketak arrainen sexua desberdintzapenaren azterketa zelularrean eta molekularrean oinarritzen da. Disrupzio endokrinoaren biomarkatzaile molekularren aurkikuntzan aritzen da, batez ere xenoestrogenizitatea ikertuz. Hau da, kutsaduraren ondorioz arrain arrak zergatik emetzen diren, beraien testikuluetan arrautzak ekoizteraino, aztertzen du.

Idatzitakoen artean nabarmendu, 9 liburu-kapitulu, 8 ikerketa-artikulu aldizkari nazionaletan eta 67 nazioartekoetan. Zientziaren dibulgazio-jarduera biziki garatzen du euskaraz zein ingelesez. “European Marine Biological Resources Center, EMBRC-ERIC” Europako ikerketaazpiegituraren Espainiako nodoko zuzendaria da.

Hitzaldi honetan, euskal energia sistemaren erronkak aurkeztu eta Europako beste herrialdekoekin alderatuko dizkigute.

Erabakiak hartzeko unean gaude, baita erabaki hoien giltzarriak ere. Energiaren aurrezpena eta bere erabilera eraginkorraren garrantziaz ohartuko digute. Berriztagarrien panorama eta aukera desberdinak Euskal Herrian. Gure papera klima aldaketaren aurrean, inbertsioak erakartzerakoan, enplegu arloan berrikuntzak.

Biografia

Markinan jaio zen 1974an.

2016. urteaz geroztik, Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumen Saileko erakunde pu- blikoa den Energiaren Euskal Erakundeko zuzendari nagusia da. Hidrogenoaren Euskal Elkarteko lehendakariordea ere bada.

Azken etapa profesionalean, URA, Eusko Jaurlaritzako Uraren Euskal Agentziako zuzendari nagusia izan zen, eta lehenago, Ingurumen Azpiegituren zuzendaria eta Bizkaiko Foru Aldundiko Uren zuzendaria. EEEk arlo hauetan egiten du lan: eraginkortasun energetikoa, energia berriztagarriak, azterlanak, plangintza, nazioarteko eremua, hidrokarburoak eta baliabide geoteknikoak. Horrez gain, Bahía de Bizkaia Electricidad, Bahía de Bizkaia Gas, Cic Energigune, Bimep, Energiaren Clusterra, SHESA, CADEM eta gainerako elkarte eoliko fotovoltaikoen Administrazio Kontseiluetan parte hartzen du.

Saio honetan EHUko Zoologia eta Animali Zelulen Biologia saileko "Jokabidearen Ekologia eta Eboluzioa" ikertaldeak azken 30-25 urteotan egin dituen —eta oraindik egiten ari den— ikerketen aurkezpena eskaintzen da. Hastapenetan, Euskal Herrian bizi diren 27 saguzarren espezieen zerrenda finkatu eta banaketa aztertu ondoren, espezie horien kontserbazio-egoera finkatzeari ekin zitzaion. Horretarako,animalia hauek aztertzeko erabiltzen diren metodologia berezietan trebatu behar izan da; bai saguzarrak haien babeslekuetan eta ehiza eremuetan detektatzeko, bai eta zentso kuantitatiboak egiteko ere. Horien artean ditugu, teknika espeleologikoak, mendiko lanerako lanbro-sareak, harpa-sareak, ultrasoinuen grabazio eta identifikaziorako teknikak, infragorrizko bideograbagailuak, eta abar.

Ondoren, saguzarren biologian gako diren ekologia espaziala eta trofikoa aztertzeari ekin zitzaion, bereziki kontserbazioaren ikuspegitik lehentasuna zuten espezieen dieta eta habitat beharrizanak argitzea helburu. Horretarako, irrati-telemetriazko teknika eguneratuenak, eta saguzarren gorotzetan geratzen diren artropodoen hondakinak morfologikoki identifikatzeko teknikak konbinatuz, hainbat espezieren beharrizan oinarrizkoenak identifikatzea lortu zen, egun oraindik Europa mailan erreferentziazkoak diren makina bat ikerlan argitaratuz. Aldi berean, ultrasoinuen grabazio eta azterketan, eta argi infragorriz eta abiadura handitan bideograbazioa ahalbidetzen duten teknologian oinarrituta, animalion zentzumen-ekologia eta ehiza-jokabidean ere aurrerapen handiak egin ahal izan ditugu, besteak beste Europan ezagun den saguzar arrantzale bakarra aurkitzea ahalbidetuz.

Berritasun molekularrek eskeintzen dituzten aukerak profitatuz, azken hamarkadan dietaren azterketa genetikoari ekin zaio, eta honek askoz ere zehaztasun handiagoa eskeini du saguzarrek jaten dituzten intsektuei buruz; bereziki, saguzarrek kontsumitzen dituzten nekazaritza eta basogintzako izurriak identifikatzea ekarri du, bai eta azienden eta gizakiaren gaixotasunen bektore diren intsektuak ere. Lan honek, saguzarrek eskeintzen dituzten zerbitzu ekosistemiko garrantzitsuak azaleratzeaz gainera, horietaz baliatzeko bideak ere aztertzen ditu. Azkenik, ikertalde honek mundu mailako beste zenbait ikertzailerekin elkarlanean dihardugu, batetik saguzarren dibertsitatea ezezaguna den hainbat lekutan oinarrizko azterketa faunistikoak eginez —Goimendietan, Ertamerika eta Afrikako eskualde tropikal aztergabeetan...-; eta bestetik animalia hauek ostalari dituzten birusen dibertsitatea azterketan ere parte hartzen du, Europan eta munduan.

Biografia

1962an Donostian jaioa, Diman bizi da. Biologian Lizentziatua (1989) eta Doktorea (2001). UEUko Natur Zientziak saileko kide da 1985etik, eta Talde Eragileko kide izan zen 1996-2000 eta 2004-2008 bitarteetan.

EHUko Zoologia eta Animali Zelulen Biologia sailean irakaslea 1993.etik, bertan Ornodunen Zoologia irakasten du, besteak beste. Jo- kabidearen Ekologia eta Eboluzioa ditu aztergai nagusi, batez ere espezieen ekologia espazial eta trofikoa, kontserbazio-biologia eta biodibertsitatea jo- rratuz. Oro har kontserbazio-arazoak dituzten espezieak jomuga izanik, ugaztunak aztertzen ditu, eta batez ere saguzarretan espezializatu da, Euskal Herrian eta nazioartean.