Como socio de una explotación familiar, les contaré mi historia personal, y cómo he terminado aterrizando en este proyecto junto con mi hermano. En un sector difícil y con escaso relevo, nos hemos animado a tomar las riendas de la explotación de nuestra familia y con mucho esfuerzo, pasión por las vacas e ilusión, le hemos dado un giro de 360 grados hacia la modernización, la sostenibilidad y el bienestar animal (nuestro objetivo por excelencia).

Hoy en día, la realidad de nuestros “baserris” ha cambiado muchísimo. Hoy, nuestras vacas se alimentan con forrajes locales producidos con agricultura de precisión. Se ordeña mediante un robot de ordeño, el ganadero se vale de la monitorización digital de los animales para cuidar de su salud al mínimo detalle y viven en granjas con los más altos estándares de bienestar. Trataré de trasladarles a un día de trabajo en Armoki, nuestra ganadería y que sean ganaderos por unos minutos.

Por otra parte, hablaremos sobre cómo y dónde se produce la leche de vaca en Euskadi, sobre sus implicaciones en el mantenimiento del área rural, así como de la situación del sector lácteo en Euskadi y su comercialización mediante Kaiku SCoop.

Asimismo, intentaré compartirles mi visión de la sostenibilidad del sector, entendida por tres componentes: sostenibilidad medioambiental, económica y social. A este respecto, hablaremos sobre cómo nos está afectando el cambio climático y qué estamos haciendo para aportar nuestro granito de arena al respecto.

Biografia

1990an Lukianon (Araba) jaio eta txikitatik, nire familiaren ustiategiko esnetarako behiekin kontaktuan egon naiz. Nekazal mundu honekin izan dudan harreman estuaren ondorioz, Nekazaritza Ingeniaritza ikasketak hasi nituen 2008an.

2011an nire lehen ikasketa bukaerako proiektua gauzatu nuen, gaur egun Europa mailan oso hedatua dagoen Welfare Quality protokoloaren gaineko balorazio bat eginez, animalien ongizatearen ikuspuntutik.

2014an lan-egonaldi bat egin nuen Estatu Batuetako abeletxe batetan, Minnesotako Estatu Unibertsitatearen bitartez.

Nire bigarren ikasketa bukaerako proiektua, 2015ean Nafarroako Elikagaien Nutrizio Zerbitzuarekin lankidetzan, esnetarako behien elikadura eta bazka partikularen neurriari buruzkoa izan zen.

Urte berean, haragi-industriako kalitate-kontrolari buruzko praktika egonaldi baten ondoren, elikadura eta esnetarako behien enpresa baten hasi nintzen lanean.

2017 geroztik, nire familiaren ustiategian nabil lanean eta 2021ean Armoki Kooperatiba Elkartea sortu nuen nire anaia, aita eta osabarekin batera. Momentu honeran hasi zen gure ustiategiaren modernizazio eta eraldatze prozesua.

2023an, Dubain ospatu zen aldaketa klimatikoari buruzko 28. Nazio Batuen Konferentzian hizlari bezala parte hartu nuen, Arabako nekazari gazte bat gisa.

2024tik, Kaiku Kooperatibako kontseilu errektoreko kide naiz.

Bizkaiko golkoan, antxoak gorabehera handiak izan ditu azken hamarkadetan. Gehienok gogoratuko dugu haren arrantza bost urtez itxita egon zela, eta horrek ondorio larriak izan zituela arrantzaren sektorean. Krisi horrek agerian utzi zuen antxoa espezie kaltebera dela, eta, beraz, kontuz kudeatu beharreko baliabidea dela. Arrantzaren eragina alde batera utzita ere, antxoaren populazioak gorabehera handiak izaten ditu urte batetik bestera. Izan ere, antxoak bizitza laburra du (3 urte), heriotza-tasa altua, eta populazioa urteko erreklutamenduaren oso mendekoa da; hau da, urtero heldu izatera iristen diren antxoek osatzen dute populazioaren gehiengoa (% 70-80). Horregatik, populazioaren gorabeherak ulertzeko, ezinbestekoa da antxoaren bizitzako lehen faseen (larben eta gazteen) biziraupenean, eta ondorioz, erreklutamenduan, eragiten duten prozesuak ikertzea.

Gaur egun, zorionez, antxoaren egoera ona bada ere, badugu beste kezka bat: ikusten ari gara azken urteotan antxoaren tamaina pixkanaka murrizten ari dela. Arrainak gero eta txikiagoak izateak ondorio kezkagarriak izan ditzake, bai maila ekologikoan bai maila ekonomikoan. Zer gertatzen ari da? Zergatik ari da txikitzen antxoa?

Honetaz guztiaz arituko gara hitzaldi honetan; azken urteetako ikerketekin antxoari buruz ikasi dugunaz eta oraindik ikasteko dugunaz.

Biografia

Naroa Aldanondo Aristizabalek 15 urte baino gehiagoko esperientzia du arrain pelagiko txikien biologian, ekologian, erreklutamenduan eta otolitoen analisian. Bere ikerketa-gai nagusia arrain pelagiko txikien (batez ere, antxoaren) erreklutamenduaren aldakortasuna ulertzea da. Horretarako, arrain-larben eta gazteen hazkuntza eta mugimendu ereduak aztertzen ditu. Bere lana otolitoen analisian oinarritzen da, izan ere, otolitoen mikroegiturak eta konposizio kimikoak arraien biologiari eta ekologiari buruzko informazio baliotsua gordetzen dute.

Naroak arlo horretan egin zuen doktoretza Euskal Herriko Unibertsitatean (2010). Ondoren, King Abdullah University of Science and Technology-n aritu zen Saudi Arabian. 2013tik AZTIko Itsas Ikerketa Saileko ikertzailea da. 21 ikerketa-artikulu argitaratu ditu nazioarteko aldizkarietan, horietako batzuk Bizkaiko Golkoko antxoaren biologiarekin eta ekologiarekin lotura zuzena dutenak. Euskal Herriko Unibertsitateko irakasle ere aritzen da, eta bi master-tesi gainbegiratu ditu.

Arrain pelagiko txikien kudeaketarako ebaluazio eta aholkularitzarekin lotutako hainbat proiektutan parte hartu du. Bere lanak Bizkaiko Golkoko antxoa-larba eta gazteen ekologia hobeto ulertzen lagundu du.

El uso de la piedra ha estado ligado a la historia de la humanidad desde sus orígenes. Las rocas de construcción de origen local marcan el paisaje de pueblos y ciudades creando una seña de identidad única. Además, teniendo en cuenta que el ser humano tiene debilidad por los elementos exclusivos y singulares, es sabido que determinadas variedades de roca aportan distinción.

En este sentido, en Euskadi, destacan las calizas conocidas como Negro Markina, Gris Mañaria o Rojo Ereño. Esta última ha sido declarada “Roca Patrimonial Internacional” este año 2024 por la Unión Internacional de Ciencias Geológicas. Por su uso desde el siglo I d.C. en la época romana; por su exportación a escala masiva; por los monumentos construidos o decorados con ella, entre otros aspectos.

Las calizas rojas de Ereño se localizan en Urdaibai y se han explotado en varias canteras a lo largo de su historia, si bien toma su nombre de la localidad de Ereño, la cantera de mayor tamaño, Cantera de Andrabide o Cantera Gorria, pertenece a Gautegiz Arteaga. Esta cantera está declarada Patrimonio Histórico de Bizkaia y se encuentra dentro del inventario de los Lugares de Interés Geológico autonómicos y estatales.

Pero, ¿qué rasgos tiene esta roca que la hace tan exclusiva? ¿qué aspectos geológicos se pueden ver en la cantera y en las construcciones realizadas con ella? ¿cuándo se ha formado? ¿cómo se ha formado? Porque conocer nuestro patrimonio nos hace valorarlo, ¿nos ponemos las gafas de geólog@?

Biografia

Ikertzaile izateko nire prestakuntza 2004an hasi zen, Petrologia Sedimentarioaren arloan. Hainbat urtez, unibertsitatetik kanpoko enpresetan kontratu desberdinak eta doktore ez ziren ikertzaile gisa kontratuak izan nituen eta aldi berean nire doktore-tesia egiten nuen. Hasiera-hasieratik nire espezialitateaapaindurarako eta eraikuntzarako harkaitza kultur ondarean izan da.

2011n Rojo Ereño edo Rojo Bilbao izeneko kareharri gorrietan egindako tesia defendatu nuen.

2015etik UPV/EHUko Geologia Saileko HGI (Prozesu Hidroanbientalak) talde kontsolidatuko doktoratu ondoko ikertzaile gisa ari naiz lanean. Geologia eta kultur ondarea Udalekin, Geoparkeekin, Aranzadi Zientzia Elkartearekin, Energiaren Euskal Erakundearekin eta Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura Sailarekin uztartzen dituzten proiektu ugari egin ditugu. Adibide gisa, Bizkaiko kareharri apaingarrien karakterizazio proiektua (EUSKARRI) edo Begoñako hilerrian (Bilbo) egindako ikerketa. Gainera, taldeko beste ikerketa lerro batzuekin kolaboratzen dut, paleoingurumen edo hidrogeologia ikerketetan.

Dibulgazioaren ikuspuntutik, jarduera ugaritan parte hartzen dut, tailerrak, batxilergoko ikasleentzako praktikak, jardunaldiak, Geolodiak edo hitzaldiak eginez.

Hainbat arlo profesionaletan bezala, ikerkuntzak badu bere lekua hezkuntza arloan. Nire ibilbidearen arabera leku hori zein izan den, zein izan beharko litzatekeen, eta zein izan daitekeen aztertuko dut. Hezkuntza arloko ikerkuntzaren tamainari begiratuta, hezkuntzak gizarte baliabideen zati handienetarikoa erabiltzen duela ikusten dugu, eta aldi berean hezkuntzaren ikerketak zein zati txikia hartzen duen.

Hezkuntza ikerkuntzan aritzen garenok aurrez aurre izaten ditugun erronka eta arazotariko batzuk ezagutuko ditugu, eta horiei aurre egiteko erabiltzen ditugun estrategiak.

Azken hamarkadetan hainbat ikerketa eta ebaluaziotan parte hartu dut. Baina niretzat garrantzitsuagoa izan da beste ikerketa eta ebaluazio batzuetatik ikasitakoa, bereziki PISA eta beste nazioarteko ebaluazio batzuk erakusten dutena, eta hurbilago ebaluazio diagnostikotik ateratzen dena. Nola ikertzen da hezkuntzan? Zer ikasi dezakegu nazioartean bai bertan egiten diren sistema-ebaluazioetatik? Eta irakaskuntzaren eraginkortasunari buruzko ikerkuntzak azken hirurogei urteetan egindako ekarpenetatik?

Hezitzaile eta irakasleon lanean erabakirik garrantzitsuenak ebidentzia sendoetan oinarrituta egon behar dira, baina nolakoa da irakasleok eta hezitzaileok dugun prestakuntza ikerketan aritzeko? Etorkizuneko irakasleen prestakuntza bidean agertu daitekeen antsietate matematikoak ere izan dezake bere garrantzia. Guzti honen aurrean zer egiten ari garen ere ikusiko dugu. Zein izan daiteke hezkuntzako ikerketaren etorkizuna epe laburrean eta erdi epean?

Biografia

Deustuko Unibertsitateko Hezkuntza eta Kirol Fakultateko Hezkuntza Saileko katedraduna. Hezkuntza Zientzietan lizentziatua eta doktorea Deustuko Unibertsitatean.

Irakaskuntzan ibilbide luzea eta betea egin du. Unibertsitate graduetan, graduondotan, doktorego ikastaroetan eta etengabeko prestakuntzan irakatsi du. Bere irakaskuntza arloak batez ere ikerketa kuantitatiboko metodologia, analisi estatistikoak, hezkuntza-ebaluazioa, programen ebaluazioa, hezkuntza-sistemen ebaluazioa izan dira. Lau urtez Deustuko Unibertsitateko Hezkuntza Zientzien Institutuko zuzendaria, sei urtez Filosofia eta Hezkuntza Zientzien Fakultateko dekanorde, eta hamaika urtez Psikologia eta Hezkuntza Fakultateko dekano izan da.

Hemeretzi doktore-tesi zuzendu eta defenditu ditu, eta doktoregoko beste hainbat epaimahaitan parte hartu du. Europako H2020-ENLIVEN proiektuaren lan-pakete baten IP izan da, Europan eta Australian helduen hezkuntzarako politikei, parte hartzeko dinamikei, ondorioei eta gizarte-bazterkeriarekiko harremanari buruzkoa. Gaur egun kide den ikerketa-taldeak gizarte-inklusioa eta pertsonen bizi-kalitatea sustatzeko gizarte- eta hezkuntza-estrategiak aztertzen ditu. Azken urteetan Oinarrizko Lanbide Heziketari buruzko praktika onak eta eraginkortasuna ikertzen ari dira. Euskal Irakas Sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundearen (ISEI-IVEI) Batzorde Zientifikoko kidea da. Hainbat argitalpen ditu arlo hauetan: hezkuntza arloko ebaluazioa, hezkuntza eta droga kontsumoak, jarduera fisikoa, eta hezkuntzaren hobekuntza eta kalitatea.

Garai hauetan eta gertatzen ari den guztiarekin argi dago gauzek ez dutela lehen bezala funtzionatzen eta gero eta okerrago goazela. Ongizate Estatua eraikitzearekin batera zetorren itxaropena zulatu den globoa da, eta oso konponbide zaila du, ez baitago ezer zuzentzeko borondaterik, eta berandu eta gaizki iristen garelako arazoen konponbidera. Ustelkeria politikoa eta gobernuen lege demokratikoak merkatu oligopolistek (Lex Mercatoria) ezartzen dizkiguten legeen mende egotea dira oztopo nagusiak.

Euskaldunok ez dugu egin, eta ez gara ari orain dela berrogei urte hasi behar genukeena egiten. Duela hogei bat urte, aukera historikoa izan genuen Eusko Ikaskuntza garapen iraunkorraren eta klima-aldaketaren aurkako borrokaren inguruan egiten ari zen lanen inguruan onartzeko. Ekimen hartan 200 profesional baino gehiago bildu ziren Euskal Herriko Estrategia Iraunkorra egiteko.

Beste helburu batzuk ere bazituen, Plan Prospektibo Estrategikoak aurre egin nahi zien klima-aldaketak eragindako inpaktu larri eta atzeraezinei, XX. mendearen erdialdean hasi baitzen, eta, dakigun bezala, XXI. mendearen hasieratik pixkanaka areagotzen joan da.

Ekimen ezin hobe hori Ardantzaren Eusko Jaurlaritzak bertan behera utzi zuen, bere gobernuak bultzatzen zuen kapitalismo neoliberalaren eta, era berean, klima- aldaketaren negatibismoaren aurka egiten zuelako. Eusko Jaurlaritzak eredu kapitalista amerikarra bezalakoa nahi zuen. Hain zuzen, erregai fosilen alde, osasun publikoa pribatuaren aurrean hondatzearen alde egindako apustuak barne hartzen zituena, gaur egun ere egiten duen bezala. Orain ordaintzen ari garen akats tamalgarria, gure sistema sozioekonomikoa hondatu eta gainbeheratu duena.

Darwinek duela mende eta erdi adierazi zuenez, «ez dira bizirik irauten duten adimentsuenak edo indartsuenak, aldaketetara hobekien egokitzen direnak baizik». Gaur egun, herrialdeen erronka zailenetako bat da gure erresilientzia-mailak hobetzea, gertatzen zaizkigun aldaketei arrakastaz aurre egiteko. Aldaketa horiek klimatikoak, sozialak, demografikoak, garraioak, osasuna, energia, ura, elikadura, hezkuntza, teknologikoak eta ekonomikoak dira. Klima-aldaketa da guztietan larriena, gure zibilizazio osoaren existentzia bera arriskuan jartzen baitu.

Lehenbailehen egokitu behar dugu Lurra planetak jasaten dituen aldaketa atzeraezin handietara, gure bizitzari eusten dion planeta bakarra baita. Konferentzian konponbideei buruz hitz egingo dugu, baina aurreratu nahi dizuet horiek ez digutela eragotziko sufritzea eta garesti ordaintzea horregatik.

Biografia

Donostian jaio zen. Industria-ingeniari gisa lizentziatu zen Nafarroako Unibertsitatean, eta Prospektiba Analisian eta Plangintza Estrategikoan espezializatu zen. Zientzia hori geroago Prospektiba Estrategikoa izenez ezagutuko zen.

Hasieratik, Juanjo Gabiñak bere sustapenean eta garapenean kolaboratzen du Hugues de Jouvenel eta Michel Godetekin batera.

Era berean, etorkizun posible, egingarri eta desiragarri bat eraikitzeko etengabeko kezkak garapen iraunkorrak aldez aurretik aukeratzen dugun etorkizun onerako prestatzeko izango lukeen garrantzia eta garrantzia ezagutzera eraman zuen.

Mundu mailako lehen prospektibista izan zen, Prospektiba Estrategikoa Iraunkortasunarekin, Berrikuntzarekin eta Lehiakortasun Estrategikoarekin konbinatzen dituen metodologia berri bat aplikatzen. Gaur egun SWPI-rekin (Sustainable World Prospektive Institute, www.swpi.eu ) elkarlanean jarraitzen du.

Juanjo Gabiñak paper aktiboa du nazioarteko mailan analisi prospektiboen eta plangintza estrategikoko metodoen hedapenean. Hogei urtez, bere estratega gisa egindako lana Garapen Iraunkorreran zentratu da beti, Klima Aldaketara goiz egokitzeko, 2022an azken fasea hasi zen luzeko krisi klimatikotik ateratzeko bidea bilatuz.

Juanjo Gabiña ingurumen ingeniaria ere bada eta hizlari nekaezina da gure etorkizunean eragina duten gaien inguruan. Plangintza estrategikoan aditutzat jotzen da, maila korporatiboan zein instituzionalean, klima, energia, boterearen genealogia, desberdintasun soziala, pobrezia, ura, elikadura, garraioa, hezkuntza, garapen iraunkorra, gobernantza, etab.

Beste aldetik, liburu, artikulu eta hitzaldi ugariren egilea. Lurraldearen Antolamenduari eta Prospektiba Estrategikoari eta etorkizuneko ikuspegi iraunkorrei buruzko lanak aipatu behar dira: "El Futuro Revisitado" eta "Prospectiva y Ordenación del Territorio". Bi liburu hauek Prospektiba Estrategikoari buruzko oinarrizko liburutzat hartzen dira.

Azkenik eta idazle gisa, bere eleberriek era askotako gaiak jorratzen dituzte, futuristak zein historikoak: 1489 El mapa vasco del Nuevo Mundo (Ediciones Beta, 2022); 2025 El Algoritmo del Big Brother (Ediciones Beta, 2023); 346 a.C. La hija de Aristóteles (Ediciones Beta, 2024) eta 352 d.C. Baskonia o el retorno del guerrero a Iruña-Veleia (hurrengo argitalpena). Liburu guztiak Elkarrek banatzen ditu.

Bakterioak ikustezinak diren zelula bakarrez osatutako izakiak dira. Munduan mota ezberdinetako milioika bakterio daude. Egindako kalkuluek diote munduan nonilioi bakterio bizi direla (hau da, 1 eta 30 zero jarraian). Beraiek sailkatzeko hainbat irizpide erabiltzen dira: tamaina, itxura, hazteko modua, beharrizanak,…

Mikroorganismo horietako asko kaltegarriak dira eta gizakiengan zein animaliengan infekzioak eta gaixotasunak eragiten dizkie. Bakterio patogeno horiek kalte hori sortzeko modu ezberdinak dituzte. Baina, zorionez, beste bakterio asko kalterik ez dute sorrarazten, gizakiarentzako onuragarriak dira bitaminak ekoizten dituztelako, elikagaiak digeritzen laguntzen dutelako edo beste mikroorganismo patogenoetatik babesten gaituztelako, besteak beste. Azken hauek gure mikrobiotako bakterioak dira, gurekin bizi direnak lagun moduan, eta gizakiaren eta bakterioen artean erlazio komentsala sortzen da, bientzako mesedegarria dena.

Gorputzean ditugun bakterioak pisatuko bagenitu 1-2 kiloren artean pisatuko lukete. Gure barruko bakterioez gain, bakterioen beste talde garrantzitsu bat da ingurumenean daudenak; hauek energia sortzen dute edo ingurumenean dauden hondakin organikoak eta toxikoak deuseztatzen laguntzen dute. Nekazaritzan ere oso baliogarriak dira, landareen izurriteak kontrolatzen edo landare lekadunei elikagaiak emanez. Elikagaigintzan ere asko erabiltzen dira, gazta, ozpina edo yogurta sortzeko.

Sarritan bakterioen ospe txarra nagusitzen da bakterio patogenoek edo kaltegarriek sorrarazitako gaixotasun infekziosoak direla eta. Gainera, batzuetan horien ondorioz heriotzak sorrarazi dezakete. Baina argi dagoena da, lagunak diren bakterioak irabazten dutela, etsaiak diren bakterioak gutxiengoa baitira. Pentsatu beharra dago bakteriorik gabe ezingo ginatekela bizi eta mundua beste modu batekoa izango litzatekeela. Auskalo nolakoa!

Biografia

Miren Basaras Ibarzabal doktorea, Mikrobiologiako irakasle titularra da Euskal Herriko Unibertsitatean. Medikuntzako graduan 30 urte baino gehiago klaseak ematen ditu eta baita Mikrobiologia eta Osasuna masterrean ere.

EHUko COVID arduraduna izan da eta EHUko agente biologikoen ikerketerako Etika Batzordeko batzordeburua da.

Bere ibilbide profesionalean Mikrobiologiarekin erlazionatutako gai ezberdinak jorratu ditu: birusen presentzia minbizi ezberdinetan, birus berrien analisia, txertoen erabileraren garrantzia, botikekiko erresistentzia,… Horri buruzko hainbat artikulu zientifiko argitaratu ditu eta hainbat tesi doktoral zuzendu ditu.

Dibulgazio mailan, hitzaldi ugari eman ditu zientzia eta, bereziki, mikroorganismoen ezagutza kaleratzeko. Komunikabide ezberdinetan parte hartu du zientzia kaleratzen eta, egun, Radio Euskadiko Hagase La Luz saioan parte hartzen du gurekin bizi diren mikroorganismoak, gure mikrobiota, irakasten.

2021ean Radio Bilbaoren eta Ser katearen bikaintasun saria jaso zuen eta, 2023an Bilboko Mediku Zientzien Akademiako Biologiako ohorezko saria ere. Estatu mailan, Biologiako Dekanoen Estatuko konferentziak bere lana aintzatetsi zuen 2021ean.

Gaur egun antibiotikoen erabilera arrunta eta hedatua den arren, ez dugu ahaztu behar baliabide mugatu bat direla eta, ondorioz, neurriz eta modu egokian erabili behar ditugula. Horretarako, antibiotikoak zer diren, nola funtzionatzen duten eta zergatik diren mugatuak ulertzea ezinbestekoa da.

Hitzaldi honetan, antibiotikoen aurkikuntzaz, antibiotikoek bete beharreko ezaugarriez eta funtzionamenduaz aritzeaz gain antibiotikoekiko erresistentziez ere arituko gara. Erresistentzia horiek nondik datozen eta nola heda daitezkeen jorratuko dugu arazo horren di- mentsioaz ohartzeko. Izan ere, antibiotikoen aurkako erresistentziek gaur egun infekzioak tratatzeko ditugun terapien eraginkortasunaren galera ekar dezakete.

Munduko Osasun Erakundeak aditzera eman duenez, antibiotikoen aurkako erresistentzien gorakada osasun publikoa larriki mehatxatzen duen arazoa da,gaur egungo medikuntzaren oinarri oinarrian dauden eskuhartzeak zalantzan jartzen dituena. Ondorioz, mehatxu horri aurre egiteko ditugun baliabideak eztabaidatuko ditugu azkenik, etorkizunean ere antibiotikoak erabiltzen jarraitzeko aukera izan dezagun.

Biografia

Lide Arana Urbieta (Donostia, 1984) Biokimika eta Biologia Molekularrean lizentziatua da. Biomedikuntza eta Biologia Molekularra Masterra egin ondoren, 2012an doktoratu zen Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzia eta Teknologia Fakultatean.

2013tik Lipido Solidozko Nanopartikulak garatzen dihardu eta 2018tik antibiotikoekiko erresistentzien aurkako ikerketa proiektuetan parte hartu du ikerlari moduan. Bestalde, 2011tik Euskal Herriko Unibertsitateko hainbat gradutan Biokimikaren alorreko irakasgai desberdinetako irakaslea izan da eta 2021etik Kimika Fakultateko Kimika Aplikatua Saileko irakaslea da.

Nazioarteko ikerketa aldizkarietan artikuluak argitaratzeaz gain, liburu kapituluak eta dibulgazio artikuluak ere argitaratu ditu aldizkari eta egunkari desberdinetan.

Adimen artifizialaren eskutik, pertsona eta makinen arteko harremana aldatzen ari da oso azkar, hizkuntzari lotutako tresnen bidez batez ere. Iragarpen katastrofikoak egin dira, tartean makinek adimentsu bihurtu eta gure zibilizazioa deuseztatuko dutela.

Gehiegikeria horietaz aparte, euskaldunok baditugu aparteko kezkak: Adimen artifiziala euskaraz arituko da? Hala bada ere, euskal kulturaren jakitun izango da? Hitzaldian GPT bezalako hizkuntza-ereduak nola eraikitzen diren eta euskaraz aritzea nola lortu aztertuko da, ikerkuntza eta elkarlanaren beharra aipatuz.

Bide batez halako ereduen mugak eta arazoak ere aipatuko dira, eta aurrera begirako ikerkuntza galderak.

Biografia

Eibarren jaioa, 1990an lortu zuen Informatikako lizentziatura EHUko Informatika Fakultatean. Hurrengo ikasturtean 'Ezagutzan oinarritutako sistemak' masterra (Master of Science KBS) egin zuen Edinburgheko Unibertsitatean. 1999an Informatikako doktore titulua lortu zuen EHUn. Tesian kontzeptuen arteko erlazioak automatikoki antzemateko metodo bat asmatu zuen.

Gaur egun EHUko HiTZ Hizkuntza Teknologiako Zentroaren zuzendaria da (hitz.eus) eta irakasle osoa Informatika Fakultatean (EHU). Adimen Artifiziala eta Hizkuntza Teknologia katedraren arduraduna ere bada. Parekoen ebaluazioa jaso duten 200 nazioarteko artikulutik gora argitaratu ditu Hizkuntza Prozesamenduaren inguruan aldizkari eta kongresuetan. ACL elkarteko SIGLEXeko idazkari eta zuzendaria izan da. 12. edizioan dagoen Joint Conference on Lexical and Computational Semantics (*SEM) delakoaren kofundatzailea da.

Arloko kongresu eta aldizkari gorenetan errebisore eta alor burua izan da. Computational Linguistics, Transactions of the ACL eta Journal of Artificial Intelligence Research aldizkarietako batzorde editorialeko kide izan da. Hiru Google Award jaso ditu, eta artikulu hoberenaren bost sari edo mentzio.

Bere zuzendaritzapean egindako tesiek Sociedad Española para el Procesamiento del Lenguaje Natural (SEPLN) eta European Association for Artificial Intelligence (EurAI) elkarte zientifikoen tesi hoberenaren sariak jaso dituzte. Premio Nacional de Investigación en Informática delakoa jaso zuen, eta Association of Computational Linguistics elkarte zientifikoak dauzkan 80 Fellow-etako bat da.

Cuando nos asomamos al litoral y miramos al Mar Cantábrico pensamos que siempre ha estado igual, moldeando nuestras playas con el vaivén de sus olas. Y creemos que nada cambiará en el futuro y que seguirá haciéndolo durante generaciones.

Pero, ¿realmente esto ha sido así?

En esta conferencia responderemos a esta pregunta realizando un viaje en el tiempo a través de los últimos 130.000 años de la mano de la Geología. Descubriremos si el clima ha cambiado a lo largo de todo este tiempo y si ha tenido alguna consecuencia en las corrientes marinas y el desarrollo de nuestro litoral, afectando directamente a la vida de los seres humanos asentados en la costa. Incluso, lanzaremos una mirada al futuro para imaginarnos lo que se podrán encontrar nuestros descendientes en los próximos siglos.

Biografia

Blanca Martínez Geologian lizentziaduna eta doktorea da Euskal Herriko Unibertsitatean (EHU). Gaur egun, Aranzadi Zientzia Elkarteko Geologia Saileko kide aktiboa da, Espainiako Sociedad Geologica-ko diruzaina, Emakumeen eta Geologia Batzordeko koordinatzailea eta GEODA Geologia Zabaltzeko Batzordeko lehendakariordea, biak Sociedad Geológica-koak.

Ikerketa-arloan, ur-inguruneen berreraikuntza paleoingurumenekoetan espezializatu da, mikrofosilak erabiliz. Eta dibulgazio-arloan, Espainiako Geologia eta Meatzaritza Institutuko (IGME-CSIC) Kultura Zientifikoaren eta Berrikuntzaren Unitateko teknikaria izan da, eta Geolodía proiektuaren koordinazio-taldeko kide da.

2012tik, 40 txango, hitzaldi eta dibulgazio-tailer baino gehiago egin ditu, 7 bideojoko didaktiko, eta 15 komunikazio baino gehiago idatzi ditu Geologiaren dibulgazioari buruzko biltzarretan. Nabarmentzekoak dira Naukas Bilbaon 2019an eta 2022an parte hartu izana, Pint of Science Bilbao 2018an eta Pint of Science Donostia 2023an, bai eta Radio Euskadiko “La mecánica del caracol” programan, 2018tik 2021era, eta UPV/EHUko Kultura Zientifikoaren Katedraren Kultura Zientifikaoren Koadernoan, 2021etik gaur arte.